Zaadbalkanker

In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 600 mannen zaadbalkanker vastgesteld. Zaadbalkanker komt meestal voor bij mannen tussen de 15 en 40 jaar, maar ook op oudere of jongere leeftijd. Hoewel zaadbalkanker naar verhouding weinig voorkomt, is het bij jonge mannen de meest voorkomende soort kanker.

Oorzaak

Zaadbalkanker ontstaat meestal in de cellen die het zaad produceren. Het is niet geheel duidelijk waardoor zaadbalkanker wordt veroorzaakt. Mannen bij wie de zaadballen niet of te laat zijn ingedaald, lopen een verhoogd risico.

Verschijnselen

Een klein, hard, pijnloos knobbeltje ongeveer zo groot als een erwt in één van de testikels, kan wijzen op zaadbalkanker. Zaadbalkanker is over het algemeen een snel groeiende soort kanker. Vanuit de zaadbal kunnen de daar aanwezige kankercellen zich naar andere delen van het lichaam uitzaaien. Vroege ontdekking en tijdige behandeling ervan is dan ook belangrijk. In principe geldt dat hoe kleiner de tumor is bij ontdekking, des te gunstiger de vooruitzichten zijn.

Onderzoek

Door regelmatig zelfonderzoek kan een carcinoom (kankergezwel) in een vroeg stadium opgespoord worden. Alle mannen vanaf 15 jaar zouden hun zaadballen regelmatig moeten controleren. Dat kan het beste gebeuren tijdens of na een warm bad of douche, als de huid van het scrotum ontspannen is. Neem de zaadballen in de palm van uw hand en let op grootte, vorm en gewicht. Het is normaal dat één van beide testikels iets groter is dan de andere. Onderzoek ze vervolgens afzonderlijk door ze één voor één voorzichtig tussen duim en vingers te rollen. Hierbij kunt u de bijbal (epididymis) voelen, een worstvormig orgaan deels boven, deels achter de testikel. Deze moet u niet aanzien voor een knobbel (zie de tekening).
Bij het vermoeden op zaadbalkanker dient er zo spoedig mogelijk een arts/uroloog geraadpleegd te worden. Die zal waarschijnlijk bloedonderzoeken en een echoscopie laten doen. Ook kan een explorerende operatie uitgevoerd als de diagnose niet zeker is: de testikel wordt uit het scrotum gehaald en geïnspecteerd.

Behandeling

De operatie die nodig is om vast te kunnen stellen of er inderdaad sprake is van zaadbalkanker, is tevens het begin van de behandeling. Daarna is altijd een vervolgbehandeling nodig. Deze kan bestaan uit:

• Waakzaam wachten
• Bestraling
• Aanvullende lymfklierverwijdering
• Chemotherapie

De keuze van de behandeling hangt samen met de uitgebreidheid van uw ziekte en uw prognose. Omdat zaadbalkanker weinig voorkomt, wordt de vervolgbehandeling bij voorkeur gegeven in een gespecialiseerd behandelcentrum, of in zeer nauw overleg met zo’n ziekenhuis. Bij het vaststellen van het behandelplan zijn meestal verschillende specialisten betrokken.

De geneeskansen bij zaadbalkanker hangen onder meer af van de vorm van zaadbalkanker, de plaats van de oorspronkelijke tumor en de plaats en grootte van de uitzaaiingen. De kans dat een patiënt met zaadbalkanker geneest, is tegenwoordig groot. Dat geldt zelfs als er bij het begin van de behandeling uitzaaiingen zijn. Bij zaadbalkanker gaat men ervan uit, dat een patiënt volledig is genezen wanneer hij langer dan vijf jaar vrij is van deze ziekte. Bij patiënten die twee jaar ziektevrij zijn geweest, komt het zeer zelden voor dat de ziekte terugkeert.
Van alle patiënten die behandeld zijn voor zaadbalkanker, is het vijfjaars-overlevingspercentage meer dan 90%.

Waar kunt u terecht voor uw behandeling

U kunt met uw klachten een afspraak maken op de polikliniek in beide ziekenhuizen.
Bepaalde behandelingen worden uitgevoerd op de locaties die daarvoor de benodigde expertise en spullen beschikbaar hebben. Na afloop van uw behandeling kunt u voor uw controle weer naar de polikliniek van het ziekenhuis dat u wenst.
In beide ziekenhuizen zijn de benodigde faciliteiten aanwezig voor de controles wanneer de behandeling bij u bestaat uit de eerste explorerende operatie, het ‘waakzaam afwachten’, de aanvullende lymfklierverwijdering (veelal via een kijkoperatie) of de chemotherapie.

Wanneer u behandeld wordt met bestraling, zal dat uitgevoerd worden door onze collega’s in het UMC Utrecht.

Meer informatie

www.kwf.nl
www.zaadbalkanker.nl
www.nfk.nl
www.allesoverurologie.nl